Op zaterdag 25 juni was het zo ver, en vertrok ik richting Bosnië & Herzegovina. Omdat we soort werkvisa nodig hadden om aan de slag te kunnen in het kamp, hadden we naast zondag op maandag ook nog vrij. Op dinsdag gingen we aan de slag in een gebouw in Bihac, waar later die week een expositie voor WarChild zou plaatsvinden. Hier hebben we schoongemaakt en dit klaargemaakt voor de expositie.
Op woensdag konden we (eindelijk) aan de slag in kamp Lipa. Dit ligt op ongeveer 20 minuten rijden van Bihac. Het laatste gedeelte van de weg is onverhard, en je hebt echt het idee dat je in 'the middle of nowhere' bent. De vluchtelingen die in het kamp zitten, kunnen dus ook niet zomaar naar een stadje/dorpje dichtbij. Het viel mij op dat het kamp er heel schoon en netjes uit zag in vergelijking tot vluchtelingenkampen op Lesbos waar ik heb gewerkt. Vluchtelingen die bijvoorbeeld op Lesbos of in Athene hadden verbleven in een kamp, bevestigden ook dat dit veel beter was. Alsnog is de situatie verre van ideaal, want ze moeten met zes mannen in een container slapen, en hebben geen verwarming/airconditioning of badkamer.
We gingen aan het werk met de organisatie Ipsia. Zij hebben in het kamp een 'social cafe', waar vluchtelingen op doordeweekse dagen naartoe kunnen komen voor ontspanning/sociale contacten. Er zijn spelletjes, tafeltennis- en tafelvoetbaltafels, benodigdheden voor verschillende sporten etc. Het was even wennen in vergelijking met het (vaak taakgerichte) werk dat ik op Lesbos deed, maar ik geniet ontzettend van het contact met de mensen, en de mogelijkheid om echt een gesprek aan te gaan en tijd voor ze te maken. Je ziet ook echt dat het ze goed doet en dat ze even de situatie kunnen vergeten.
Het is heel waardevol om hier onderdeel van te kunnen zijn en ik geniet hier dan ook met volle teugen. Wel is het dubbel, omdat je ook veel schrijnende verhalen hoort. De meeste mannen willen verder Europa in komen, en daarvoor moeten ze vanuit Bosnië de grens met Kroatië oversteken. Ze noemen dit de 'game'. Ze pakken dan een grote rugzak in met spullen/eten/andere benodigdheden, en lopen dan gerust een aantal dagen om bij de grens te komen. Dan proberen ze deze over te steken. De kans dat dit lukt is echter erg klein. Er zijn gebieden waarbij door de grenswachten gebruik wordt gemaakt van een laser, om beweging te detecteren. Zodra dit het geval is, komen de grenswachten naar de mensen toe, en kunnen er een aantal dingen gebeuren. Als je vriendelijke grenswachten hebt, word je weer teruggezet naar Bosnië. Het is namelijk niet legaal voor vluchtelingen om de grens over te steken.
Wanneer je ze spreekt, begrijpen ze het ook als ze worden teruggezet, omdat de grenswachten ook alleen maar doen wat hen is opgedragen. Het komt ook regelmatig voor dat hun telefoon/andere spullen worden afgepakt, en ze dan terug naar Bosnië worden gebracht. Soms worden ze zelfs geslagen door de grenswachten, dit is ook regelmatig zichtbaar bij vluchtelingen die ik tegenkom. Er zijn ook mijnenvelden rondom de grens, dus dit is nog een ander mogelijk gevaar waar ze mee te maken krijgen. Ondanks het feit dat het dus vaak niet succesvol is, blijven ze proberen en blijven ze hoop houden ooit verder Europa in te kunnen komen.
De veerkracht van deze mannen, en ook de hoop die ze blijven hebben, vind ik echt bewonderenswaardig, en verbaas ik me elke keer weer over als ik met de doelgroep in aanraking kom. De andere dagen deze week hoop ik ook met Ipsia op het kamp te gaan werken, en volgende week gaan we met een andere organisatie mee die onder andere de vluchtelingen bezoekt/eten en kleding brengt in de verlaten gebouwen rondom Bihac. - Annelyn Maasland
